Rozwód rozwodem a życie toczy się dalej. Czas płynie nieubłaganie ceny rosną, dzieci również. Ludzie zmieniają pracę, zakładają rodziny. Te wszystkie okoliczności mogą, a wielu sytuacjach powinny mieć, wpływ na wysokość świadczeń alimentacyjnych zasądzonych w przeszłości. Nic nie jest na zawsze, nawet alimenty ani ustalona przez Sąd ich wysokość. Wielokrotnie spotkałam się z sytuacją, w której alimenty zostały zasądzone lub ustalone w umowie lata temu w innych okolicznościach faktycznych. O tym, w jaki sposób ustalić wysokość alimentów pisałam już w artykule „Jak określić wysokość alimentów dla dziecka”. Nie ulega wątpliwości, iż istnieje wiele czynników, które mogą spowodować zmianę sytuacji finansowej, życiowej zarówno po stronie uprawnionego do alimentów lub zobowiązanego do ich pokrywania.
Czy w związku z nowymi okolicznościami istnieje prawo do żądania zmiany wysokości alimentów i w jaki sposób można to zrobić?
Oczywiście że TAK. O tym jak to zrobić pisze poniżej.
Odpowiedź na powyższe pytania znajdziemy w art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. Ten krótki przepis daje szereg możliwości, które postaram się przybliżyć.
W pierwszej kolejności musimy zastanowić się kto ma możliwość żądania zmiany wysokości alimentów. Będzie to oczywiście uprawniony do alimentów (najczęstszy przykład to oczywiście rodzic małoletniego dziecka), ale również osoba zobowiązania do płacenia alimentów (rodzic płacący alimenty). Aby zainicjować zmianę alimentów należy złożyć pozew do Sądu W jego treści powód może starać się zarówno o podwyższenie zasądzonych alimentów lub ich obniżenie. Powództwo może dotyczyć także zmiany czasu trwania obowiązku alimentacyjnego. Potwierdza to orzecznictwo SN – „Zmiana orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego może oznaczać zmianę wysokości świadczenia alimentacyjnego lub czasu trwania tego obowiązku” (tak trafnie nadal aktualna w tym zakresie uchwała składu 7 sędziów SN z 28 września 1949 r., Wa. C. 389/49). Co ważne osoba składająca pozew na podstawie art. 138 KRiO zwolniona jest od ponoszenia kosztów sądowych!
Uwaga w tym postępowaniu nie dyskutujemy z orzeczeniem Sądu w przedmiocie alimentów ( nie zastępuje ono środków odwoławczych) ale możemy z niego skorzystać w sytuacji gdy nastąpi zmiana stosunków. Zmiana stosunków to słowo KLUCZ dla występowania o obniżenie lub podwyższenie alimentów. W związku z powyższym, podstawą powództwa z art. 138 KRiO może być tylko i wyłącznie zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1999 r., sygn. akt I CKN 274/99)
Czym jest zmiana stosunków?
Będzie to z pewnością zmiana sytuacji gospodarczej w kraju, wzrost cen usług i towarów, zmiana kosztów utrzymania, wysokości wynagrodzeń itp. Z roku na rok z powodu inflacji wzrasta poziom stopy życiowej ludzi, a co za tym idzie powstają nowe potrzeby. Dzieci rosną co powoduje konieczność przeznaczenia nowych środków na wychowanie, rozwój, edukację. Wśród okoliczności często pojawiających się w zbiorach orzecznictwa jest więc przede wszystkim dorastanie dziecka i wydatki z tym związane, wzrost kosztów utrzymania mieszkania, pojawienie się kolejnego dziecka. Z drugiej strony warto pamiętać, iż może zmienić się sytuacja osobista zobowiązanego do płacenia alimentów np. poprzez utratę pracy, problemy zdrowotne, ale też pozyskanie nowych środków finansowych w postaci otrzymania spadku, wzrostu wynagrodzenia lub prowadzenia gospodarstwa domowego z nowym partnerem życiowym. Warto się pochylić nad sytuacją, w której jeden z rodziców wiąże się z nowym partnerem co powoduje podwyższenie jego stopy życiowej. Ta sytuacja powinna mieć wpływ na wysokość alimentów dziecka. Analogicznie jeżeli np. rodzicowi zobowiązanemu do płacenia alimentów urodzi się kolejne dziecko także powinno mieć to wpływ na wysokość alimentów zasądzonych od niego.
Konstruując pozew należy pamiętać aby powołać się na art. 138 KRiO, jako podstawę roszczenia, dodatkowo określić na podstawie jakiego wyroku lub umowy zaistniał obowiązek alimentacyjny. W uzasadnieniu należy szczegółowo opisać z czego wynika zmiana stosunków, wskazać konkretne przykłady (np. uczestnictwo dziecka w płatnych zajęciach dodatkowych i na to twierdzenie dołączyć do pozwu zaświadczenie czy potwierdzenie zakupu abonamentu itp., zmiana wysokości zarobków – wniosek do Sądu o zobowiązanie Urzędu Skarbowego do przedłożenia deklaracji podatkowych pozwanego)
Pozew należy złożyć do Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich według miejsca zamieszkania uprawnionego do pobierania alimentów bądź w którego okręgu zobowiązany ma miejsce zamieszkania.
Podsumowując kwota alimentów nigdy nie ulegnie zmianie automatycznie. Konieczne jest złożenie pozwu do Sądu. O powyższe może starać się zarówno uprawniony na podstawie jego uzasadnionych potrzeb oraz zobowiązany u którego mogła nastąpić zmiana możliwości finansowych do płacenia alimentów. Sąd w trakcie postępowania porównuje uzasadnione potrzeby uprawnionego do alimentów z zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego, które występowały w dniu orzeczenia alimentów ze stanem istniejącym w dniu orzekania o podwyższeniu bądź obniżeniu alimentów.
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Przydatny artykuł. Znajomość przepisów może pomóc niejednej rodzinie. Dobrze wiedzieć, że istnieje możliwośc zmiany wysokości alimentów. Pozdrawiam serdecznie.
Bardzo przydatny artykuł, nawet nie wiedziałam, że jest taka możliwość. Najlepiej chyba z takimi problemami wybrać się do prawnika, który doradzi nam co powinno się zrobić w danej sytuacji i pomoże przebrnąć przez cały proces.