Angelika Czubacka-Pędzisz

radca prawny

Absolwentka UMCS w Lublinie, wykładowca w ramach szkoleń dla kandydatów na Członków Rad Nadzorczych Spółek Skarbu Państwa. Autorka licznych publikacji z zakresu prawa nieruchomości. Ekspert internetowego wydania Gazety Wyborczej i Gazety Finansowej. Specjalizuje się w szeroko pojętym prawie nieruchomości oraz prawie rodzinnym. Posiada wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu spraw rodzinnych. Z powodzeniem reprezentuje Klientów w postępowaniach sądowych. Skuteczny mediator.
[Więcej >>>]

Kontakt z prawnikiem

Nie zawsze alkoholik dostanie mniej przy podziale majątku wspólnego.

Angelika Czubacka-Pędzisz15 marca 2019Komentarze (1)

Podział majątku wspólnego to temat rzeka dlatego wracam i będę zapewne do niego jeszcze wracała niejednokrotnie. Moim Klientom powtarzam do znudzenia, że każda sprawa o podział majątku wspólnego jest niezwykle indywidualna i nie można podchodzić do niej szablonowo.

O sposobie i zasadach podziału majątku decyduje bowiem, oprócz indywidualnego spojrzenia na sprawę przez sędziego, wiele okoliczności tkj. to co wchodzi w skład majątku wspólnego, sposób powstania tego majątku, nakład pracy i wysiłek włożony przez każdego z małżonków w powiększanie dorobku a także zachowanie małżonka w trakcie trwania małżeństwa i wspólności majątkowej o ile miały one istotny wpływ na tenże majątek wspólny.

Z uwagi na złożoność i wielowątkowość problematyki podziału majątku wspólnego linia orzecznicza z każdym rokiem wzbogaca się o nowe sentencje, które w sposób różnorodny odnoszą się do niekiedy bardzo zbliżonych problemów.

W związku z powyższym oraz mając na uwadze fakt, iż we wcześniejszym wpisie odnosiłam się już do problematyki winy i możliwości jej wpływu na podział majątku wspólnego śpieszę z informacją, iż w lutym 2019 r. Sąd Najwyższy wydał nowy wyrok rozstrzygając, że mąż alkoholik w wyniku podziału majątku wspólnego po rozwodzie nie powinien zostać pokrzywdzony i powinien uzyskać 50% udziałów w tymże majątku, o ile jego nałóg i zachowanie nie wpłynęło istotnie na powstanie i rozmiar majątku wspólnego.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na fakt, iż w sprawie o podział majątku ważne nie jest uzależnienie jednego z małżonków od alkoholu ale to jak kształtowały się zarobki obojga małżonków w trakcie małżeństwa, jaki wysiłek włożyli w powiększanie tegoż majątku oraz to czy nałóg, o ile wystąpił, wpływał na uszczuplanie tegoż majątku.

Sąd Najwyższy podkreślił także, iż ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może uzasadniać jedynie istotna i wyraźna różnica wkładów i zachowań współmałżonków. 

Czekam na pełne uzasadnienie wyroku wydanego przez Sąd Najwyższy w sprawie za sygn. akt: V CSK 565/17. 

Zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych.

Angelika Czubacka-Pędzisz04 marca 20193 komentarze

Stałym elementem niemal każdego pozwu rozwodowego są określone w petitum roszczenia alimentacyjne. Obowiązek alimentacyjny to nic innego jak obowiązek dostarczenia środków utrzymania a w miarę potrzeby i środków wychowania w stosunku do osób spokrewnionych między sobą w linii prostej oraz rodzeństwa. Wyjątkiem od tej zasady jest obowiązek alimentacyjny, jaki może powstać po rozwodzie w stosunku do byłego małżonka. Nawiązywałam do tego już w poprzednim wpisie Alimenty dla małżonka po rozwodzie.

Reasumując w pozwie rozwodowym można dochodzić zarówno roszczeń alimentacyjnych dla dziecka jak też dla małżonka.

W idealnym założeniu rozwód następuje po pierwszej rozprawie, która trwa około godziny. Jednak w dużej liczbie przypadków postępowanie rozwodowe potrafi trwać latami. Czy to oznacza, że przez lata trwania procesu do czasu zasądzenia alimentów wyrokiem tylko jeden rodzic będzie musiał łożyć na dziecko bądź współmałżonek będzie musiał borykać się z niedostatkiem lub obniżeniem stopy życiowej?

Zdecydowanie nie!

Z pomocą przychodzi

Odpowiedzialność za zobowiązania małżonka- kiedy istnieje a kiedy jest wyłączona?

Angelika Czubacka-Pędzisz20 lutego 2019Komentarze (0)

Zawarcie związku małżeńskiego wiąże się z powstaniem wspólności majątkowej małżeńskiej czego logiczną konsekwencją jest powstanie także wspólnej odpowiedzialności majątkowej małżonków za długi. Możliwe są jednak sytuacje, w którym mimo istnienia tej wspólności, za dług będzie odpowiadał wyłącznie jeden z małżonków w granicach swojego majątku osobistego.

Kiedy małżonkowie odpowiadają majątkiem wspólnym?

Małżonkowie odpowiadają majątkiem wspólnym jedynie w sytuacji, gdy oboje oni są stronami czynności prawnej, która jest przyczyną powstania długu lub jeżeli drugi małżonek wyraził zgodę na czynność i jest na to dowód. W sytuacji gdy dług powstaje w wyniku zaciągnięcia zobowiązania przez jednego z małżonków, ale za zgodą drugiego, wierzyciel może żądać zaspokojenia powstałego z tej czynności prawnej długu z majątku wspólnego jedynie wówczas gdy wykaże, dokumentem urzędowym lub prywatnym, że drugi małżonek wyraził na powyższe zgodę.

Jeżeli zatem umowa została zawarta przez jednego z małżonków bez zgody drugiego lub zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej wówczas wierzyciel może zaspokoić się z majątku osobistego małżonka który zawarł umowę a także z jego wynagrodzenia za pracę, z dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności etc.

W sytuacji, w której powstanie wierzytelności związana z prowadzeniem przedsiębiorstwa, którego majątek należy do wspólności majątkowej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z  majątku tegoż właśnie przedsiębiorstwa.

Kiedy występuje odpowiedzialność solidarna małżonków?

Odpowiedzialność solidarna po stronie małżonków- dłużników oznacza, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych z obowiązku świadczenia. Odpowiedzialność solidarna może wynikać wyłącznie z umowy lub z przepisów prawa.

Ustawodawca w art 30 KRiO wprowadził bezwzględną odpowiedzialność solidarną małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. 

Czym są zwykłe potrzeby rodziny?

Na to pytanie odpowiedział Sąd Najwyższy w wyroku z dnia  22.09.1966 r., sygn. akt: I CR 544/66. Sąd wskazał, że: „Przez zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny należy rozumieć tylko te zobowiązania, które odnoszą się do normalnych, codziennych potrzeb rodziny, wymagających bezwzględnie zaspokojenia bez potrzeby podejmowania przez małżonków specjalnych decyzji. Wszelkie inne zobowiązania – zwłaszcza dotyczące większych zakupów ratalnych, nie dające się zakwalifikować pod pojęcie «zwykłych» potrzeb rodziny – zaciągnięte przez jednego małżonka nie rodzą odpowiedzialności solidarnej drugiego małżonka”.

Należą więc do nich wydatki związane z opłatami za żywność, media, czynsz za lokal, zaspokajanie nieluksusowych potrzeb. Natomiast nie należą zakup samochodu czy nieruchomości. Nie należą również do nich wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z nich.    ( por. wyrok SN z dnia 5.08.2005 r. sygn.akt: II CK 9/05). Jednakże wydaje się że katalog takich potrzeb ulega zmianie z uwagi na zmieniające się warunki gospodarcze, możliwości i potrzeby przeciętnego człowieka.

Uwaga! Małżonkowie nie odpowiadają wspólnie za należności dochodzone z tytułu odpowiedzialności deliktowej (nie wynikającej z umowy).

Świadek w sprawach rodzinnych.

Angelika Czubacka-Pędzisz14 lutego 2019Komentarze (0)

Jedną z najistotniejszych kwestii w każdym postępowaniu, niezależnie od jego rodzaju, są dowody. W sprawach rodzinnych szczególnie istotne bywają dowody z zeznań świadków.

Strona powołująca dowód z zeznań świadka powinna zawsze zakreślić tezę dowodową tj. wskazać okoliczności i fakty co do których zeznawał będzie świadek.

Podstawową zasadą w przesłuchaniu świadków jest to, iż świadek zeznaje co do faktów a nie swojej wiedzy ( w przeciwieństwie do biegłego).

W sytuacji gdy małżonkowie decydują się wspólnie (zgodnie) na rozwód i nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci udział świadków jest zbędny. Brak kwestii spornych umożliwia ograniczenie postępowania dowodowego jedynie do przesłuchania stron.

Postępowanie dowodowe w sprawie o rozwód można ograniczyć do przesłuchania wyłącznie jednego świadka w sytuacji gdy małżonkowie rozstają się zgodnie ale mają wspólne małoletnie dzieci. Świadek jest wówczas przesłuchiwany na okoliczności związane z relacjami rodziców z dzieckiem, stan psychiczny dziecka w związku z zaistniałą sytuacją etc.

W sytuacji spornej każda ze stron może korzystać w zasadzie z nieograniczonych osobowych środków dowodowych. Celowo użyłam zwrotu w zasadzie, gdyż pojawia się jeden wyjątek.

Zgodnie z art 430 KPC małoletni, którzy nie ukończyli 13 lat nie mogą być przesłuchiwani w sprawach sądowych jako świadkowie. Zakaz ten jest zaostrzony w przypadku dzieci stron ( także przysposobionych), gdyż one nie mogą być świadkami do 17 roku życia. 

Przepis ma na celu ochronę małoletnich dzieci przed negatywnymi skutkami przesłuchań w sprawach małżeńskich gdzie ujawniane są często wpływające na ich psychikę fakty. Zakaz określony w tym przepisie jest bezwzględny i nikt nie może żądać jego uchylenia. Zakaz ten jednakże dotyczy jedynie formalnego przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków. Dzieci do 13 roku życia oraz zstępni stron do 17 roku życia mogą być bowiem wysłuchani jedynie informacyjnie przez Sąd.

Wysłuchanie takie powinno dotyczyć wyłącznie spraw związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej oraz kontaktów dziecka z rodzicami. Wysłuchanie takie odbywa się zwyczajowo poza salą rozpraw w tzw. „przyjaznym dziecku pokoju„, który umożliwia prawidłowe przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem przez psychologa i Sąd, utrwalenie jej, umożliwia nadto obserwację dziecka przez osoby wskazane przez Sąd a także zapewnia ( w miarę możliwości) komfort psychiczny dla dziecka.

Celem takich pomieszczeń jest bowiem zminimalizowanie czynników stresogennych dla małoletnich. Przesłuchanie prowadzi osoba profesjonalnie przygotowana i uprawniona do realizacji czynności procesowych z udziałem dzieci ( zazwyczaj biegły psycholog dziecięcy). Sąd może zdecydować o tym, iż podczas przesłuchania nie będą obecni rodzice. Zależy to od okoliczności sprawy.

Z przesłuchania sporządzany jest protokół, do którego załączany jest zapis dźwięku lub obrazu. Umożliwia to zapoznanie się stronom i pełnomocnikom z przebiegiem przesłuchania o ile nie byli dopuszczeni do obserwacji.

Odrębną kwestią jest prawo świadka do odmowy zeznań. Prawo to przysługuje osobom wskazanym w art 261 § 1 KPC tj. dzieciom naturalnym i przysposobionym, rodzicom, dziadkom, wnukom, rodzeństwu, powinowatym w tej samej linii lub stopniu.

W związku z powyższym może zdarzyć się, że jeden z rodziców zawnioskuje przesłuchanie dziecka, które ukończyło 17 lat jednakże dziecku przysługuje wówczas prawo do odmowy zeznań. Sąd każdorazowo poucza o tym prawie.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Angelika Czubacka-Pędzisz11 lutego 2019Komentarze (0)

Najpopularniejszym ustrojem majątkowym małżeńskim w Polsce ciągle pozostaje wspólność majątkowa.

Czym jest ten ustrój? Klienci definiują mi go w sposób prosty i zazwyczaj błędny. Wychodzą bowiem z założenia, iż od dnia ślubu cały majątek jest wspólny.

A nie jest to prawda.

Zgodnie z brzmieniem art. 31 § 2 KRiO do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Po pierwsze wyliczenie to nie jest wyczerpujące a po drugie sam fakt, iż wylicza się składniki majątku wchodzące w skład majątku wspólnego wskazuje na to, że nie może wchodzić do niego wszystko.

Co dzieje się z przedmiotami majątkowymi nie objętymi wspólnością ustawową?
Wchodzą w skład majątku odrębnego każdego z małżonków.

A co w trakcie wspólności ustawowej wchodzi w skład majątku odrębnego każdego z małżonków?
Wyczerpujące wyliczenie zawiera art 33 KRiO. Tak więc do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2)przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3)prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom prawa;
4)przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5)prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6)przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7)wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8)przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9)prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10)przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Czy o przynależności składnika majątkowego do majątku odrębnego może stanowić oświadczenie jednego z małżonków?
Nie.

Często spotykam się z sytuacją gdy przychodzi Klientka, której prowadzę sprawę o podział majątku, i informuje mnie że np. samochód nie będzie podlegał podziałowi, gdyż w umowie jego zakupu mąż oświadczył, iż wchodzi on do jego majątku osobistego.
Nic bardziej mylnego. Umowa taka ( w tym przypadku zakupu samochodu) będzie miała jedynie walor dokumentu prywatnego. Nie tworzy ona prawa. Nie jest intercyzą.

Zgodnie z tezą postanowienia SN z dnia 18 stycznia 2008 r., V CSK 355/07 „Nie można przypisać decydującego znaczenia oświadczeniu małżonków, że nabywany udział w nieruchomości nie należy do majątku dorobkowego, ponieważ samo takie oświadczenie nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów KRiO, w sytuacji pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej. Jej ograniczenie lub wyłączenie możliwe jest na mocy małżeńskiej umowy przewidującej taki skutek i zawartej w formie aktu notarialnego”. Na analogicznym stanowisku stanął SN w postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2018 r. IV CSK 570/17.

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →